Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminat Nedir?

İhalelerde sıklıkla duyduğumuz kesin teminat ve ek kesin teminat nelerdir? Kesin teminat ve ek kesin teminat hangi durumlarda iade edilir? Kesin teminat oranı ne kadardır?

Kesin teminat 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 43. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre sözleşmede belirlenen hususların yerine sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi için idareler yüklenicilerden kesin teminat alırlar. İhaleyi kazanan istekli kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak durumundadır.

İlgili kanun maddesi aşağıdaki gibidir:

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini için, sözleşme yapılmadan önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.
Ancak, danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin
teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur.
Kamu İhale Kurumu, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır
değerin altında olması hâlinde, bu istekliden yaklaşık maliyetin % 6’sından az ve % 15’inden fazla
olmamak üzere alınacak kesin teminat oranına ilişkin düzenlemeler yapabilir.

Kesin Teminat Oranı Nedir?

Kesin teminat oranı 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 43. Maddesinde belirlenmiş olup kesin teminat oranı, ihale bedeli üzerinden %6 ‘dır.

Ek Kesin Teminat Nedir?

Ek kesin teminat ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 12. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre sözleşme konusu işte artış olması halinde bu artış tutarının %6’sı oranında ek kesin teminat alınması kanunda yer almaktadır. Söz konusu madde aşağıdaki gibidir:

Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6 ‘sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.

Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminat Hangi Durumlarda İade Edilir?

Sözleşme konusu işin belirlenen esaslara uygun olarka yapılmasını sağlamak amacıyla alınan kesin teminat ve ek kesin teminatlar kanunlarca belirlenen şartların sağlanması halinde yükleniciye iade edilir.

Bu şartlar 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 13. maddesinde düzenlenmiştir.

Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine
getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten
sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;
a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı, b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı, Yükleniciye iade edilir.
Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.
İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.

Kesin Teminat Hangi Durumlarda İade Edilmez?

4735 sayılı Kamu İhalaleri Sözleşmeleri Kanununun 13. maddesi kesin teminatın hangi durumlarda iade edilemeyeceğini açıklamıştır. Söz konusu maddeye göre bazı durumlarda kesin teminat iade edilmez ve hazineye gelir kaydedilir.

4735 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan 13. maddesine göre mahsup işlemine gerek bulunmayan haller ile; Yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına
rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

Burada ifade edilen uyarının kesin teminat mektupları için olduğu kanun lafzından anlaşılmakla beraber teminat mektupları dışında yazılı uyarı şartı olmadığı değerlendirilmektedir.