Sermaye piyasalarında kör havuz sistemi kalkıyor mu?

Sermaye piyasalarında İngilizce adı ile “Dark Pool” yani kör havuz olarak bilinen sistem 7 Mart 2017 Yılında kaldırılıyor. Kör havuz sistemi neydi? Hisse senetlerinde yapılan işlemler sırasında işlem yapan aracı kurumların, aynı anda ekranda görülmemesi olayıydı. “Kör Havuz” Büyük ve kurumsal yatırımcıların, gün içinde yaptıkları tüm işlemlerin, diğer aracı kurum ve yatırımcılar tarafından takip etmemelerini sağlıyordu.

Sermaye piyasalarında kör havuz sistemi kalkıyor mu?

Yani işlem yaptığı tahtada kaç lot almış, kaç lot satmış, kim satmış, kime satmış belli olmuyordu. Kör havuzda anlık işlemlerde işlemler seans sonuna kadar görülmüyordu. İsteyen şirketler veya yatırımcılar tahtada neler olduğunu ancak seans bittikten sonra özel veri terminalleri vasıtası görüyordu ve bu belli bir ücret karşılığında idi. İşte bu uygulama 2010 senesinde başlamış sonra piyasalar içinde “ Kör Havuz “ Olarak adlandırılmıştı. Borsalarda işlem gören şirket hisse senetlerinin piyasasının derinliği çok önemlidir. Bu sayede en iyi alış en iyi satış fiyatları ile daha alt ve daha üst fiyat kademelerinde bekleyen emir sayıları yatırımcı tarafından anında görülür.

Eskiler bilir ama sermaye, piyasalarına yeni gelenler bilmez. Kimin alıp sattığı bazı durumlarda iyidir, bazı durumlarda kötüdür. Bu küçük yatırımcıyı mutlak etkileyecektir. Çünkü sermaye piyasaları, algoların yani otomatik al-sat veren makinelerin yani robotların elindedir. Bu robotlar Citibank’tan veya vermeye başladı mı Garanti, İş Yatırım veya başka bir aracı kurum almaya başlayacak veya alımları gelmeye başlayacak. Yada bu aracı kurumlar sattıkça, Citibank almaya başlayacak. Bu da ekranlardan anında görülecek. İzini kaybettirmeye çalışan büyük yatırımcılar işlemlerini birden fazla aracı kurumla yapmaya, emirlerini tek sefer yerine küçük miktarlara bölerek birçok seferde değişik aracı kurumlardan göndermeye başlayacaklardır. Piyasa yapıcılar büyük yatırımcılar olduğu ve hisse senedi fiyatları kendi alım-satımlarıyla tetiklendiği için, işlemlerinin takip edilmesinden hoşlanmazlar.

Bizim yatırımcılar yabancı hareketlerine çok baktıkları için, yabancıların her yaptıkları işlemden etkileneceklerdir. Yani bir anlamda her hareketlerinde çarpılacaklardır. Yada yabancılar paravan olarak kullanacakları aracı kurumlar arasında malı alıyor veya satıyor gibi yapacak, buda işlem yapanları tamamen paniğe sürükleyecektir. Çünkü büyük veya küçük miktarlı hareketlerin hisse fiyatlarını etkileyeceği düşünen küçük yatırımcılar, büyük yatırımcıların yani özellikler yabancılarla birlikte alım-satıma geçecektir.

Sermaye piyasalarında kör havuz sistemi kalkıyor mu?

Sonuçta küçük yatırımcı ve bazı portföy şirketlerini saymazsak piyasa tamamen otomatik al sat emri veren makine yani robotların eline kalacaktır. Böyle bir karar piyasayı bozucu etkisi yapar mı? Panik hariç zor. Peki, büyük alıcı ve satıcıları piyasadan uzaklaşırlar mı? O da zor. Bunu yadırgamamak lazım. Borsanın ilk işlemlere başladığı yıllarda herkes tahtalardaki alım satım emirlerini ve alış-satıştaki lot miktarlarını rahatlıkla görüyordu. Yani zamanla herkes alışacaktır diye düşünüyorum.

Sonuçta 07.02.2017 Tarihine kadar bu kararla ilgili hisse senetleri el değiştireceği için BİST 100’De aşağı doğru dalgalanmalar görülecektir.

Not:” Otomatik al-sat veren makineler yani robotlar nedir? ” Borsa piyasalarında yüksek frekanslı işlemler (High-Frequency Trading-HFT); milisaniyeler gibi kısa sürelerde belirli algoritmalara dayanarak, çok yüksek hızlarda hisse senedi alım satımı yapan otomatik bilgisayarlardır Alım satım işlemlerine yüklenen algolarla bilgisayarlar karar vermekte, çok kısa sürelerde, çok sayıda işlem gerçekleşmektedir.

[poll id=”5″]