Mortgage Emlak Krizi Nedenleri Nelerdir?

Mortgage Emlak Krizi Nedenleri Nelerdir? Mortgage Emlak Krizi nelerdir? Ne zaman bu kriz oluştu? Etkileri ve zararları nelerdir? 2008 Krizi olarak da bilinen Mortgage Emlak Krizi, ABD’de 2007 yılında başlayan finansal dalgalanmanın sebep olduğu ve 2012 yılına kadar pek çok ülkeyi etkilemeye devam eden küresel ekonomik krize verilen isimdir. Genel olarak gelir seviyesi ev satın alamayacak kadar düşük insanları kira öder gibi kredi ödeyerek ev sahibi yapmak üzerine kurulu mortgage sisteminin yol açtığı krizin birtakım sebepleri bulunmaktadır.

Kontrolsüzce Verilen Krediler

ABD bankaları risk ölçümü yapmadan kredi vermeye başlamıştı, bu da krediyi geri ödeyememe ihtimali olan pek çok insana kredi verilmesine sebep oldu. Bankalar ilk etapta kredi sahiplerinin teminat olarak verdikleri evlerine el koyup zararlarını kara dönüştürme, hiç olmazsa zararı karşılama gibi bir düşünce içerisine girdiler. Ancak konut fiyatlarının düşmesiyle birlikte bankacılık, sigortacılık, inşaat ve emlak piyasası bu durumdan çok büyük yara aldı.

Faizlerin Artması

ABD bankalarının verdiği konut kredileri, sabit faizli ve değişken faizli olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Sabit faizde krediyi alan kişinin geri ödeyeceği miktar başından belli idi. Yüksek riskli değişken faiz ise ilk iki yıl nispeten düşük bir geri ödemeye sahipken sonraki yıllarda uluslararası piyasaya göre şekilleniyordu. O dönemde faizler düşüktü ve bu durumun böyle devam edeceği düşünülüyordu, bu sebepten pek çok insan yüksek riski göz ardı ederek değişken faizi tercih etmişti. Faizlerin artmasıyla birlikte pek çok insan borcunu geri ödeyemedi ve kriz çıktı. 2007’ye gelindiğinde mortgage kredilerinin %50’den fazlası ödenmemiş olmasında artan faizlerin rolü büyüktü.

Emlak Balonu

 Mortgage kredileri ilk dağıtılmaya başlandığında konut değerleri yükselmeye başladı. ABD hükümetinin aslında düşük gelirli insanlara ev sahibi olma imkânı sunmak için izlediği bu politika, pek çok insanın kar etme amacıyla konut alıp satmak için mortgage kredisine başvurmasına sebep oldu. Oluşan balon artışlar yerini konut piyasasının düşmesine bırakınca piyasadaki dengeler bozuldu ve insanların teminat olarak gösterdiği evler kredilerin değerini karşılamamaya başladı.

Mortgage kredilerinin Amerika’nın toplam pazar payının ‘lik bölümünü oluşturması, krizin küçük çaplı kalmayarak ABD ekonomisinin tamamını etkilemesine yol açtı. ABD’de oluşan bu durum dünya ekonomisine de sıçrayarak başta İngiltere ve İzlanda olmak üzere pek çok ülkeyi etkiledi. Kurumsal yatırımcılar güçlükle ayakta kalabilirken bireysel yatırımcılar piyasada tutunamadı. Bankalar ya değerlerinden çok daha aşağıya satıldılar ya da iflaslarını açıkladılar.